Postępowanie o umieszczenie w domu pomocy społecznej odbywa się zasadniczo w dwóch trybach. Pierwszy z nich, na wniosek osoby zainteresowanej, (zwany też dobrowolnym, tj. za jej wyraźną zgodą), uregulowany został w ustawie o pomocy społecznej.
Drugi, na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego, (zwany też przymusowym, albowiem umieszczenie odbywa się bez zgody osoby umieszczanej).
Decyzja o umieszczeniu w domu pomocy społecznej na wniosek osoby zainteresowanej ma charakter decyzji administracyjnej wydanej przez organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starostę powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej.
W przypadku regionalnych domów pomocy społecznej decyzję wydaje marszałek województwa. Wydanie decyzji wymaga przedłożenia poniższych dokumentów, które kompletuje właściwy ośrodek pomocy społecznej.
- Wniosek osoby lub opiekuna prawnego o umieszczenie w DPS. Wniosek o skierowanie do domu pomocy społecznej składa się w ośrodku pomocy społecznej właściwym dla miejsca zamieszkania tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego.
- Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego z osobą zainteresowaną zamieszkaniem w DPS, zakończony wnioskiem o umieszczenie danej osoby w DPS, bądź wskazaniem innej formy pomocy. Wywiad powinien mieć miejsce najpóźniej w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku. W sytuacjach wymagających bezzwłocznego przyznania świadczeń wywiad przeprowadza się nie później niż w ciągu 2 dni od daty złożenia wniosku.
- Kompletowanie niezbędnych dokumentów przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społeczne.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w DPS są w kolejności:
- Mieszkaniec domu, nie więcej niż 70% swojego dochodu,
- Małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej.
- Gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – do wysokości różnicy wynikającej z kosztów utrzymania w DPS, a odpłatnością wnoszoną przez mieszkańca i jego rodzinę.
Wróć: Formy i zakres opieki
Czytaj dalej: Placówki DPS w regionie 
